الف- اطفال و كودكان
كنترل وضعيت بدني در بچهها در طول سال اول زندگي به صورت پيشروندهاي از كنترل سر به كنترل بدن در وضعيت بدني نشسته و كنترل بدن در وضعيت بدني ايستاده تكامل پيدا ميكند. ثبات در يك وضعيت بدني يا توانايي حفظ يك وضعيت بدني نسبت به جاذبه بايستي قبل از اينكه كودك بتواند حركت كند، انجام شود. كودك ياد ميگيرد كه معمولاً با انقباض همزمان عضلات آگونيست و آنتاگونيست اطراف يك مفصل، وضعيت بدني به خصوصي را حفظ كرده و سپس ميتواند حركت كند. بعد از ايجاد ثبات شروع به كنترل حركت و مهارت ميكند. وضعيت بدني بچهها در حالت ايستاده قائم تا حدي متفاوت از بالغين است، اما وقتي كه بچه به ۱۱-۱۰ سالگي ميرسد، بايستي شبيه بالغين باشد.
ب- افراد مسن
راستاي وضعيت بدني در افراد مسن اغلب نسبت به افراد جوان، خميدهتر است. وضعيت بدني خميدهاي كه در برخي افراد مسن مشاهده ميشود ناشي از چندين فاكتور است كه عبارتند از فرايند سني، سبك زندگي بيحركت و تركيبي از اين دو .
وضعيتهايي مانند استئوپروز (پوكي استخوان) نيز ممكن است وضعيت بدني يك فرد مسن را تحت تأثير قرار دهد. استئوپروز تنه مهرهها را ضعيف كرده و آنها را در معرض شكستگي قرار ميدهد. به دنبال روي هم خوابيدن بخش قدامي مهرههاي ضعف شده تحدب خلفي طبيعي قوس توراسيك افزايش مييابد. در اين حالت عضلات فلكسور تنه در ناحيه قدامي كوتاه شده در حاليكه اكستانسورهاي تنه در ناحيه خلفي در وضعيت كشيده قرار ميگيرند. دامنه حركتي مفاصل ممكن است به دليل كوتاهي عضلات و آتروفي ناشي از عدم استفاده محدود شود. به علاوه زمان پاسخ وضعيت بدني ارادي در افراد مسن طولانيتر بوده و براي اينكه احساس امنيت بيشتري كنند با سطح اتكاء وسيع ميايستند.
تأثير بارداري بر وضعيت بدني
بارداري طبيعي با افزايش وزن، كه بيشتر در شكم و سينهها توزيع ميشود و شل شدن ليگامانها و بافتها اتصالي همراه است. محل مركز ثقل به دليل افزايش وزن و توزيع بيشتر آن در قدام تغيير ميكند. در نتيجه تغييرات وضعيت بدني در بارداري شامل افزايش لوردوز در نواحي گردن و كمر جلو آمدن كمربند شانهاي و هايپراكستنشن زانوها ميباشد. اين تغييرات در وضعيت بدني به حفظ مركز ثقل در مركز سطح اتكاء كمك ميكند. شل شدن ليگامانها و بافتهاي اتصالي بخصوص در لگن، مفاصل ساكروايلياك، سمفيز پوبيس و شكم، حمايت اين ساختارها را كاهش داده و زن باردار را در معرض كشيدگي آنها قرار ميدهد. بسياري از زنان در طول بارداري كمردرد را تجربه ميكنند.
تأثير شغل بر وضعيت بدني
وضعيت بدنيهاي ايستا و پويايي كه فرد هنگام كار يا فعاليتهاي تفريحي به خود ميگيرد ممكن است اثرات زيان آوري بر روي ساختار و عملكرد مفصل داشته باشند. آسيب به مفاصل و ساختارهاي حمايتي آنها ممكن است منجر به اختلال در عملكرد، كاهش كارآيي، غيبت در سركار و حتي گاهي از دست دادن كار و ناتواني دائمي شود. هر كدام از مشاغل و فعاليتهاي تفريحي وضعيت بدني مخصوص به خود را داشته كه با آسيبهايي همراه است. براي مثال جراحان، بناها و مغازهدارها بيشتر فعاليتشان را در وضعيت بدني ايستاده انجام ميدهند. منشيها و اپراتورهاي كامپيوتر در بيشتر طول روز در وضعيت بدني نشسته كار ميكنند. از طرف ديگر دويدن، پريدن و راه رفتن طولاني وضعيتهاي بدني دايناميكي هستند كه آسيبهاي خاص خود را دارند. بسياري از مشكلات كمر ناشي از استرسهاي مكانيكي است كه در اثر وضعيت بدنيهاي استاتيك طولاني در وضعيت نشسته يا خم شده (دولا شده) و در حين بلند كردن بارهاي سنگين به وجود ميآيند.
بسياري از آسيبهايي كه در حين فعاليتهاي شغلي و تفريحي به وجود ميآيند ناشي از استرسهاي تكراري است كه از محدودههاي فيزيولوژيكي بافتها فراتر ميرود. عضلات، ليگامانها و تاندونها بيشتر در اثر نيروهاي كششي و استخوانها و غضروف در اثر نيروهاي كامپرسيو (فشاري) بيش از حد آسيب ميبينند.
هر فعاليت شغلي يا تفريحي نيازمند آناليز بيومكانيكي دقيق وضعيت بدنيهاي خاص خود است تا بتوان راههاي كاهش استرسهاي غيرطبيعي و بيش از حد را پيدا كرد. اين بررسي نه تنها محدود به وضعيت بدني شخص است، بلكه جنبههاي ديگر مانند صندلي يا ارتفاع ميز، وزن اشيايي كه بايد برداشته شده يا محل شوند، شكل و وزن ابزار موسيقي نيز بايستي بررسي شود.
دلايل ضعيف وضعيت بدني
بعضي از دلايل وضعيت بدني ضعيف، وضعيتي و بعضي ساختاري است.
عوامل وضعيتي
شايعترين علت وضعيت بدني ضعيف، عادت وضعيت بدني غلط است كه در آن شخص وضعيت بدني صحيح را حفظ نميكند. حفظ يك وضعيت بدني صحيح به عضلاتي قوي و انعطافپذير نياز دارد كه به راحتي خود را با تغييرات محيطي وفق دهند. اين عضلات بايستي دائماً بر ضد جاذبه عمل كرده و با عضلات ديگر براي حفظ وضعيت بدني مستقيم هماهنگ باشند.
علت ديگر وضعيت بدني ضعيف عدم تعادل يا كوتاهي عضلاني است. براي مثال كوتاهي عضله ايليوپسواس باعث افزايش لوردوز كمري ميشود. درد نيز ممكن است سبب ايجاد وضعيت بدني ضعيف شود. فشار بر روي ريشه عصب در مهرههاي كمري ممكن است باعث كمر درد شده و به دليل وضعيتي كه فرد براي كاهش درد به خود ميگيرد، باعث ايجاد ناهنجاريهاي وضعيتي بدن از جمله اسكوليوز شود.
مشكلات تنفسي مثل آمفيزم، ضعف عمومي، وزن زيادي، كاهش حس عمقي و اسپاسم عضلاني (فلج مغزي) نيز ممكن است منجر به وضعيت بدني ضعيف شوند.
اكثر معايب وضعيت بدني غيرساختاري را بعد از تشخيص به راحتي ميتوان اصلاح كرد. اصلاح آنها شامل تقويت عضلات ضعيف، كشش ساختارهاي كوتاه شده و آموزش حفظ وضعيت بدني مستقيم در حين نشستن، ايستادن و فعاليتهاي ديگر زندگي روزمره است.
عوامل ساختاري
شامل آن نوع از عوامل هستند كه به طور مادرزادي، حين يا بعد از تولد فرد به وجود ميآيند و به صورت تغييرات دائمي در وضعيت بدني فرد ظاهر ميشوند. وضعيتهاي ناهنجار ايجاد شده از اين نوع را نميتوان با حركات اصلاحي درمان كرد ولي شايد بتوان با ورزش مرتب و تمرين درماني به موقع از وخيمتر شدن آنها جلوگيري كرد.